Πρώτες Βοήθειες - Δηλητηριάσεις Ζώων

Πρώτες Βοήθειες - Ορισμός. 
Με τον όρο πρώτες βοήθειες εννοούμε τις άμεσες εκείνες ενέργειες που πρέπει να κάνει ο ιδιοκτήτης του ζώου, ώστε να μην επιδεινωθεί η κατάσταση του, μετά από ένα συμβάν π.χ. δηλητηρίαση, τραυματισμός κ.λ.π. Οι πρώτες βοήθειες λοιπόν δεν είναι η οριστική θεραπεία του προβλήματος, αλλά ένας τρόπος να βοηθήσουμε το ζώο που πάσχει, ώστε να σταθεροποιηθεί η κατάστασή του μέχρι να το δει ο κτηνίατρος. 
Χρήσιμο είναι να έχετε μαζί σας το τηλέφωνο του κτηνιάτρου που παρακολουθεί το ζώο σας, ώστε μέσω κινητού τηλεφώνου να μιλήσετε απευθείας μαζί του. Για ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια, να μάθετε ακόμη 2-3 τηλέφωνα κτηνιάτρων, πέρα από τον μόνιμο.
Βήματα
• Κατ' αρχήν  μεταφέρουμε το ζώο σε ένα σημείο που δε μπορεί να πέσει ή να χτυπήσει.
• Προσπαθούμε όσο γίνεται ψύχραιμα και πάντα χωρίς φωνές και κλάματα να του δείξουμε ότι είμαστε δίπλα του. Προσοχή! Η αγωνία και το τρέμουλό του πολλαπλασιάζεται όταν μας νιώθει πανικόβλητους και ανασφαλείς.
• Δεν είναι πάντοτε δυνατό να έρθει στο σπίτι σας ο κτηνίατρος. Κατά κανόνα είναι καλύτερα να πάτε  στον κτηνίατρο, όπου υπάρχουν τα απαιτούμενα εργαλεία και μηχανήματα για περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης.
• Αν υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί αναισθητικό , π.χ. για ράμματα, ακτινογραφία για σπασμένο πόδι κτλ. μην του δώσετε τίποτα να φάει ή να πιει.
Η μεταφορά του πάσχοντος ζώου
Ένα συνηθισμένο πρόβλημα είναι το πώς θα μεταφερθεί ένα τραυματισμένο ζώο μέχρι το αυτοκίνητο.
• Ο απλούστερος τρόπος είναι να το πάρουμε αγκαλιά, κατά τέτοιο όμως τρόπο ώστε να υφίσταται κατά το δυνατό την λιγότερη καταπόνηση. Να περπατάμε αργά αλλά σταθερά, χωρίς να τρέχουμε και χωρίς να κάνουμε άλματα. Όταν κουραστούμε θα μας αντικαταστήσει κάποιος από την παρέα, ή αν είμαστε μόνοι θα αποθέσουμε απλά το ζώο στο έδαφος,μέχρι να ξεκουραστούμε. Φανταστείτε τις ολέθριες συνέπειες αν το ζώο μας φύγει από τα χέρια λόγω δικής μας κούρασης, ή αν στην βιασύνη μας επάνω σκοντάψουμε σε μια πέτρα και πέσουμε μαζί με το ζώο.

 Τραυματισμός - Αιμορραγία. 
Αν το ζώο σας τραυματιστεί, τότε εκτός από τις κραυγές πόνου θα διαπιστώσετε ότι π.χ. κουτσαίνει αν έχει σκίσει το πόδι του και φυσικά θα δείτε την πληγή. Αν έχει κοπεί κάποιο αιμοφόρο αγγείο,τότε προκαλείται περισσότερο ή λιγότερο σοβαρή αιμορραγία. Το αίμα είτε θα έχει σκούρο κόκκινο χρώμα και θα ρέει αργά και σταθερά (φλεβική αιμορραγία), είτε θα έχει ζωηρό κόκκινο χρώμα και θα ρέει «κατά ριπάς» σαν συντριβάνι (αρτηριακή αιμορραγία).
Αντιμετώπιση Μείνετε ψύχραιμοι. Μην τα χάνετε λόγω της απώλειας αίματος. Ξεπλύνετε με καθαρό νερό την πληγή. Με μία γάζα ή ένα τσιμπιδάκι αφαιρέστε τα τυχόν ξένα σώματα, π.χ.θραύσματα γυαλιών, αγκάθια, κ.λ.π. Ξεπλύνετε καλά με οξυζενέ. Αν η αιμορραγία είναι φλεβική, πιέστε σφιχτά την πληγή με ένα ύφασμα, ένα ρούχο ή ένα μαντήλι και η αιμορραγία θα σταματήσει. Αν όχι, επαναλάβετε μέχρι να σταματήσει. Αν η αιμορραγία είναι αρτηριακή, τότε δέστε σφιχτά το ύφασμα ή το μαντήλι λίγαεκατοστά πιο πάνω από την πληγή. Κάθε 20 λεπτά να χαλαρώνετε το σφίξιμο για 5λεπτά ώστε να μην νεκρωθεί το άκρο (κίνδυνος γάγγραινας). Αν το τραύμα βρίσκεται σε σημείο που δεν δένεται, πιέστε το δυνατά με το χέρι σας και κρατήστε το έτσι μέχρι να φτάσεται στον κτηνίατρο.
 Εγκαύματα: 
Ξεπλύνετε την περιοχή με κρύο νερό. Μπορεί να είναι απαραίτητο να ψαλιδιστεί η τρίχα γύρω από το έγκαυμα, για να κρατηθεί η «πληγή» καθαρή.Για πρώτου βαθμού εγκαύματα (κόκκινο δέρμα και καμένο τρίχωμα) απλώστε οποιαδήποτε αλοιφή στα εγκαύματα.

 Τραύμα στο μάτι. 
Μην επιδιώξετε να βγάλετε οποιοδήποτε ξένο σώμα από το μάτι. Ακινητοποιήστε το ζώο, για να μην αυτοτραυματισθεί και πηγαίνετε στον κτηνίατρο.Αν αυτό δεν μπορεί να γίνει αμέσως, πλύνετε το μάτι με φυσικά δάκρυα, φυσιολογικό ορό ή χλιαρό νερό,βάλτε μια σταγόνα παραφινέλαιο ή ελαιόλαδο στο μάτι και μην αφήνετε το ζώο να το τρίβει με το πόδι του ή επάνω σε αντικείμενο. Κρατήστε το σε ημίφως μέχρι να τον πάτε στο κτηνίατρο.
Κατάρρευση. 
Το ζώο σωριάζεται χάμω και μένει ξαπλωμένο μπρούμυτα ή στο πλευρό του ,αρνούμενο να σηκωθεί. Συχνά παρατηρείται δύσπνοια. Συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας αμέσως. Μεταφέρετε το πάνω σε ένα στρώμα ή μια κουβέρτα και φροντίστε να είναι ζεστό. Βρέχετε το στόμα με διάλυμα γλυκόζης ή ζάχαρης και νερού, αλλά μην το αναγκάσετε να καταπιεί. Μην το αφήνετε ξαπλωμένο στο ένα πλευρό πάνω από 20 λεπτά.

 Δηλητηρίαση: 
Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με το είδος και την ποσότητα του δηλητηρίου που έχει ληφθεί, και συνήθως είναι έλλειψη συντονισμού κινήσεων, έντονος εμετός, διάρροια, παραλήρημα, κατάρρευση και σπασμοί.
Συμβουλευθείτε το κέντρο δηλητηριάσεων ή τον κτηνίατρό σας και ενημερώστε τους για το τι προκάλεσε τη δηλητηρίαση, πριν σας προτείνουν την απαραίτητη θεραπεία.Μην προκαλέσετε εμετό χωρίς τη σύσταση του κτηνιάτρου.

 Θα πρέπει να έχετε μαζί σας στο αυτοκίνητο και στο σπίτι:
1. Γάζες και επιδέσμους για τυχόν αιμορραγίες
2. Οξυζενέ και betadine για άμεση απολύμανση ανοιχτού τραύματος/δαγκώματος από άλλο ζώο
3. Ψαλίδι
4. Φακό
5. Αιμοστατικό βαμβάκι
6. Γάντια (χειρουργικά)
7. Τσιμπιδάκι (για αφαίρεση αγκαθιού ή τσιμπουριού)
8. Αντιφλεγμονώδη χάπια για τυχόν τσιμπήματα (πχ Medrol)
9. Εμετική ένεση - αντιεμετική για διακοπή εμετού,για περίπτωση δηλητηρίασης (από φόλα) - Αφού συμβουλευτείτε τον κτηνίατρο για τον τρόπο και τη δοσολογία χορήγησης! Αν δεν έχετε τέτοια εμετικά δοκιμάστε αλάτι ή σόδα σε χλιαρό νερό. Ρίχνετε με σύριγγα όσο περισσότερο από το διάλυμα στο στόμα του ζώου μέχρι να κάνει εμετό.
10. Αποστειρωμένες σύριγγες 2,5 ml και 5 ml
11. Ενεργό Άνθρακα (Καρβουνάκι) Πωλείται στο φαρμακείο σε μορφή κάψουλας που την ανοίγετε και το περιεχόμενο το διαλύεται σε λίγο νερό. Με τη μεγάλη σύριγγα ρίχνετε το διάλυμα στο στόμα του ζώου. Για κάθε ζώο χρειάζονται 4-5 κάψουλες.
12. Ενέσιμο διάλυμα κορτιζόνης : Solu cortef 500 mg. Πωλείται στα φαρμακεία. Σπάτε τη γυάλινη αμπούλα με τη βοήθεια ενός χαρτιού ή πανιού για να μη κοπείτε.. Τραβάτε με τη σύριγγα τον υγρό διαλύτη από τη γυάλινη αμπούλα και το ρίχνεται μέσα στην αμπούλα με τη σκόνη. Το κουνάτε λίγο για να διαλυθεί. Το τραβάτε στη σύριγγα, αφαιρείτε τον αέρα και κάνετε ενδομυϊκή ένεση στο μπούτι του ζώου (πάνω φαρδύ μέρος ποδιού). Γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις αν θέλετε να σώσετε το ζώο. Μη διστάζετε. Το ζώο εκείνη τη στιγμή υποφέρει τόσο πολύ που δεν πρόκειται καν να αισθανθεί το τσίμπημα της βελόνας.
13. Ατροπίνη Πωλείται στα φαρμακεία σε αμπούλες πλαστικές ή γυάλινες. Είναι φτηνό.Προμηθευτείτε τουλάχιστον 10 αμπούλες.  Η ατροπίνη δεν είναι απαραίτητο να βρίσκεται στο ψυγείο, αρκεί ν αποθηκεύεται σε δροσερό και ξηρό περιβάλλον. Στη περίπτωση δηλητηρίασης τραβάτε με τη σύριγγα το περιεχόμενο 2-3 αμπουλών ατροπίνης και κάνετε ενδομυϊκή ένεση, όπως με τη Κορτιζόνη. Αν οι σπασμοί δεν σταματήσουν,μετά μισή ώρα επαναλαμβάνετε με ένεση δύο ακόμη αμπουλών ατροπίνης. Μη χρησιμοποιείτε περισσότερες αμπούλες ατροπίνης γιατί μπορεί να κάνουν ζημιά στο ζώο.(Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΥΤΗ ΑΦΟΡΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ. ΤΟ ΖΩΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΣΠΑΣΜΟΥΣ ,ΣΑΛΙΑ, ΤΡΕΜΟΥΛΟ, ΑΣΘΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ, ΑΠΩΛΕΙΑ ΚΟΠΡΑΝΩΝ, ΚΩΜΑ.ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ. ΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΕΣΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΥΜΕ ΠΑΡΑΠΑΝΩ, ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΑΜΕΣΩΣ ΕΝΑ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟ.)
14. Βιβλιάριο ζώου(Αν το ζώο σας έχει κάποια αλλεργία ή επιληψία ή κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, έχετε πάντα ένα κουτί από τα φάρμακα που παίρνει μέσα στο φαρμακείο πρώτων βοηθειών).